Przemoc psychiczna to forma znęcania się nad drugą osobą, która nie polega na przemocy fizycznej, ale na działaniach mających na celu zadawanie bólu emocjonalnego i psychicznego. Przejawia się w różnych formach, takich jak groźby, manipulacja, poniżanie, szantaż, czy izolacja. Skutkami przemocy psychicznej mogą być: obniżenie samooceny, lęk, depresję i trudności w funkcjonowaniu w społeczeństwie. Są to wszelkie zachowania, które mają na celu kontrolowanie, zastraszanie czy izolowanie drugiej osoby.
Wymienić tu można:
– Manipulację : Wykorzystywanie emocji drugiej osoby do osiągnięcia własnych celów, np. wzbudzanie poczucia winy, szantażowanie.
– Groźby i szantaż: Używanie gróźb jako formy zastraszania, np. grożenie zerwaniem relacji, odebraniem dziecka, lub krzywdą.
– Poniżanie i upokarzanie: Publiczne wyśmiewanie, krytykowanie, umniejszanie wartości drugiej osoby.
-Izolację: Ograniczanie kontaktów z bliskimi, kontrolowanie życia społecznego, izolowanie od otoczenia. Pozbawianie drugiej osoby grup wsparcia.
– Krytykę i osądzanie: Ciągłe krytykowanie, ocenianie i obwinianie drugiej osoby, nawet za drobne rzeczy.
– Oczernianie: Rozpowszechnianie negatywnych informacji na temat ofiary.
– Kontrolę i inwigilację: Przeglądanie korespondencji, podsłuchiwanie, śledzenie ruchów.
Przyczyną przemocy domowej są często wzorce wyniesione z domu rodzinnego, duża niedojrzałość emocjonalna, nieumiejętność budowania więzi, dojrzalszego rozwiazywania problemów, brak empatii. Z przemocą psychiczną wiąże się nierespektowanie cudzych praw, opinii i potrzeb innych osób, ich granic, umiejętności czy poczucia wartości. Zwykle następuje tu negacja lub ograniczenie cudzych praw i granic.
Często też ofiara pozbawiana jest niezależności finansowej i majątku, co pozwala na lepsze kontrolowanie i uzależnienie od siebie ofiary. Takie osoby celowo nie są wspierane w rozwoju takich elementów jak edukacja czy rozwijanie niezależności i zaradności. Zaniedbanie nie tylko ułatwia stosowanie przemocy psychicznej ale często ją w ogóle umożliwia. Zaniedbana emocjonalnie osoba nie potrafi bowiem bronić swoich praw czy utrzymywać granic, artykułować swoich potrzeb. Staje się łatwym celem dla napastnika. A rozbite poczucie własnej wartości, brak wiary w swoje kompetencje i lęk przed agresorem utrzymuje ten stan całymi latami jak nie dekadami. Agresor może wtedy bezkarnie i intencjonalnie „wykorzystywać” daną osobę na wielu płaszczyznach, korzystając ze zbudowanej dysproporcji siły. Wkłada on dużo wysiłku w utrzymywanie tej „struktury pionowej” nieustannie utrzymując u ofiary poczucie niższości.
Osoby stosujące przemoc domową próbują w ten sposób „nadrobić” swoje braki w umiejętnościach interpersonalnych czy zdolnościach opiekuńczo -wychowawczych. O wiele łatwiej jest bowiem narzucić swoje zdanie niż wypracowywać kompromis z drugą osobą.
W swojej ocenie agresor czuje się lepszy i silniejszy od innych. Lubi podporządkowując sobie innych i narzucać im własny obraz rzeczywistości. Na swe ofiary wybierają „łatwy cel” – osoby słabsze, które z jakiś powodów nie będą chciały bronić swoich praw i swojego poczucia własnej wartości.
Przemoc psychiczna w rodzinie to jedna z najczęstszych form przemocy wobec krewnych. Według badań przeprowadzonych przez Krajowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej, aż 60% Polaków doświadczyło tego zjawiska.
Przemoc psychiczna jest istotnym problemem społecznym i nie dotyczy tylko domu rodzinnego. Może występować także w miejscu pracy czy w szkole. Sprawcą mogą być zarówno współpracownicy, jak i przełożony, a zjawisko to nosi nazwę mobbingu, czyli uporczywego nękania, zastraszania lub poniżania pracownika.
Przemoc psychiczna w szkole jest niestety codziennością dla wielu uczniów, gdzie dochodzi do rywalizacji pomiędzy rówieśnikami albo występuje nieprawidłowa postawa nauczyciela. Każdego dnia takie dzieci muszą się mierzyć z wykluczeniem, szyderstwami, czy zastraszaniem, co niekorzystnie wpływa na kondycję zdrowia psychicznego. Także uniemożliwia to prawidłowe funkcjonowanie również poza szkołą.
Niezależnie jednak od rodzaju przemocy psychicznej, zawsze jej konsekwencje są przykre. Dlatego tak ważne jest budowanie świadomości na ten temat w społeczeństwie.
Źródła:
https://serdecznecentrum.pl/przemoc-psychiczna-definicja-przyklady/
https://psychoklinika.pl/przemoc-rowiesnicza-i-jej-aspekty-dlaczego-niektore-dzieci-nekaja-inne/
https://kcpu.gov.pl/przemoc/charakterystyka-zjawiska-przemocy-w-rodzinie/
Specjalistyczne poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne, terapia rodzinna oraz warsztaty umiejętności opiekuńczo-wychowawczych w gminie Annopol realizowane jest w ramach projektu ,,Punkt Interwencji Kryzysowej w gminie Annopol” nr FELU.08.08-IŻ.00-0016/23 w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027 w ramach Priorytetu FELU.08.00 Działania FELU.08.08 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus. Projekt jest realizowany przez Gminę Annopol/Ośrodek Pomocy Społecznej w Annopolu.
Punkt Interwencji Kryzysowej
Ośrodek Pomocy Społecznej w Annopolu
ul. Leśna 2, 23-235 Annopol
pik@annopolops.pl
tel. 15/86-13-404 lub 609-233-434
Więcej informacji na temat realizowanego wsparcia można uzyskać telefonicznie, osobiście lub za pośrednictwem Formularza kontaktowego dostępnego na stronie internetowej Ośrodka Pomocy Społecznej w Annopolu pod poniższym linkiem.
